پرواضح است که دنیای رقابت شوخی بردار نیست و این قاعده حتی برای شرکت‌های چند ده میلیارد دلاری نیز صدق می‌کند. اگر طی چند روز اخیر پیگیر اخبار دنیای بوده باشید، بدون شک در جریان هستید که موسسه Brand Finance، به تازگی فهرستی از ارزشمندترین برندهای امسال را منتشر کرده است که بر اساس آن گوگل یا بهتر بگوییم آلفابت، به عنوان ارزشمندترین برند جهان شناخته شده است. برای مدت پنج سال پی در پی طی سال‌های اخیر، اپل به عنوان باارزش‌ترین شرکت دنیا حکومت می‌کرد، با این حال فهرست امسال نشان می‌دهد که نداشتن خلاقیت و نوآوری سرانجام باعث افول ساکنین کوپرتینو شده است.

در این بین مایکروسافت علی‌رغم آنکه در این مدت به نرخ درآمد ۲۴٫۱ میلیارد دلاری و سود خالص ۵٫۲ میلیارد دلاری دست یافته که ارزش برند آن را نسبت به سال گذشته دست کم ۱۳ درصد افزایش می‌دهد، با این حال در فهرست ارائه شده از سوی Brand Finance، با یک پله تنزل در جایگاه پنجم قرار گرفته است. ما در ادامه به تحلیلی سطحی از عملکرد مایکروسافت در سال ۲۰۱۶ و مسیر حرکت این شرکت در سال ۲۰۱۷ خواهیم پرداخت.

بدون شک یکی از اصلی‌ترین معیارهای قضاوت در رابطه با عملکرد غول‌های دره سیلکون ولی فارغ از نگاه عمومی به آن‌ها، بررسی وضعیت گزارش مالی آن‌ها در هرسال است. ساکنین ردموند در سال گذشته با یک استراتژی موفق اما گران قیمت که البته باعث افزایش ارزش هر برگ سهام این شرکت تا مرز ۶۰.۳۱ دلار هم شد، اقدام به خرید شبکه اجتماعی تعاملی لینکدین (LinkedIn) کردند.

این بزرگ‌ترین خرید مایکروسافت تا قبل از تصاحب اسکایپ (Skype) با رقم ۸٫۵ میلیارد و خرید نوکیا با ۷٫۶ میلیارد دلار بوده است. مایکروسافت به نوعی با صرف هزینه 26 میلیارد دلاری به هدف دیرینه خود که ایجاد یک شبکه اجتماعی کاربر محور با سود دهی بالا بوده رسیده است. در جایی که کمپانی‌های بزرگ به ایفای نقش می‌پردازند، سایر تجارت‌های مربوط به تکنولوژی تکامل خودشان را در رقابت با مایکروسافت می‌بینند. یک تاریخ غنی همراه با نرم‌افزار و تازه‌ترین دستاوردهای سخت افزاری به نام مایکروسافت عملاً همه چیز و همه کس را با حساب‌های بانکی پرپول از آن خود کرده است.

مایکروسافت با این اقدام هوشمندانه نشان داد که اهمیت حضور گسترده در شبکه‌های اجتماعی را می‌داند و قصد دارد تا نقش بیشتری را در این عرصه ایفا کند. همچنین بر کسی پوشیده نیست که مایکروسافت به سختی تلاش می‌کند سهم ویندوز ۱۰ از بازار سیستم‌عامل‌ها را افزایش دهد و هدف اصلی دستیابی به جایگاه سیستم عامل شماره یک دنیا است. این هدف در سال گذشته تا حدودی تحقق یافت به طوری که آخرین آمارهای ارائه شده از سوی منابع مستقل حاکی از آن‌اند که ویندوز ۱۰ اکنون بر روی ۴۶ درصد کامپیوترهای رومیزی دنیا نصب است و جایگاه شماره یک را در اختیار دارد.

البته ردموندی‌ها که تخصص ویژه‌ای در توسعه سیستم عامل دارند، خواهان افزایش توسعه و به کار گیری ویندوز ۱۰ بر روی سایر گجت‌های هوشمند از گوشی‌های هوشمند گرفته تا لوازم خانگی هستند. مایکروسافت بدین منظور سال گذشته نسخه سازگار با ایکس باکس وان ویندوز ۱۰ را به صورت عمومی عرضه کرد که کنسول این شرکت را به یک رایانه خانگی با محوریت پخش فایل‌های مولتی‌مدیا و اجرای بازی‌های نسل جدید تبدیل می‌کند.

مایکروسافت همچنین با آفیس ۳۶۵ موفق شد تا مسیر درآمدزایی از مجموعه‌ نرم‌افزاری اداری خود را تغییر دهد. در حقیقت بسیاری از اهالی کسب و کار ترجیح می‌دهند به جای یک شبکه داخلی برای ایجاد مسیری در جهت ارتباط با کارمندان با یک دیگر بر روی یک پروژه واحد، از زیرساخت‌های  آفیس ۳۶۵ استفاده کنند. ردموندی‌ها البته با درک این موضوع، پلتفرم سرویس ابری آژور را تحت شرایط ویژه برای کسب و کارهای کوچک ارائه کردند و همین موضوع نیز باعث افزایش درآمد این بخش تا ۱۱۶ درصدی نسبت به سال گذشته شود.

مایکروسافت همچنین با ایجاد ظرفیت جدید در سرویس ابری خود، موفق شد تا تعداد کاربران سرویس ایکس باکس لایو را به 5 میلیون نفر افزایش دهد. جدا از مباحث نرم‌افزاری، مایکروسافت در سال گذشته نسخه جدید لپ‌تاپ هیبریدی سرفیس بوک را در کنار کامپیوتر یکپارچه (All in one) سرفیس استودیو به بازار عرضه کرد. سرفیس استودیو از یک رابط کاربری جدید به نام سرفیس دایال (Surface Dial) بهره می‌برد که البته امکان ساخت وسیله‌ای مشابه با آن در اختیار سایر تولید کنندگان پی سی‌های ویندوزی نیز قرار گرفته است.

البته گزارش سالانه این شرکت نشان می‌دهد که ردموندی‌ها با سیاستی کنونی خود در بازار گوشی‌های همراه، راهی به جایی نخواهند برد و این همان نکته ایست که به نظر می‌رسد ساتیا نادلا را برای تولید یک گوشی تمام عیار ویندوزی که بتواند قابلیت‌های یک کامپیوتر جیبی را ارائه کند ترغیب خواهد کرد.

مسیر حرکت احتمالی مایکروسافت در سال ۲۰۱۷

با توجه به بررسی عملکرد مایکروسافت در سال گذشته، مسلم است که این شرکت در سال ۲۰۱۷ بیش از هر چیز بایستی بر روی ایجاد انگیزه برای توسعه‌دهندگان سیستم عامل ویندوز و ایجاد خلاقیت بیشتر در محصولات خود تمرکز کند. با اینکه استور ویندوز از لحاظ تعداد برنامه پشت سر گوگل پلی و اپ استور شرکت اپل قرار دارد، با این حال برنامه‌های کاربردی موجود در آن نیازهای اساسی تقریباً تمامی کاربران را پاسخ‌گو است. در حالی که ساتیا نادلا از ویندوز ۱۰ به عنوان متن بازترین سیستم عامل موجود یاد می‌کند، نسخه موبایلی آن یک سیستم عامل سورس آزاد نیست و قیاس کردن آن با چیزی مثل گوگل پلی هم درست نیست چرا که سیاست‌های مایکروسافت برای انتشار برنامه‌ها مانند گوگل پلی نیست و به عبارتی هر چیزی را نمی‌تواند انتشار دهد.

به علاوه تعداد برنامه نویسان یک سیستم عامل سورس آزاد مثل اندروید طبیعی است که از تعداد برنامه نویسان یک سیستم عامل پولی مثل ویندوز فون بسیار بیشتر باشد و این امر هم خود به خود تعداد برنامه‌های آن زبان را بالا می‌برد و این ضعف ویندوز فون نیست. در حقیقت مایکروسافت برای کاهش فاصله ویندوز استور با گوگل پلی یا اپ استور اپل بایستی علاوه بر ایجاد انگیزه در میان توسعه‌دهندگان برای انتشار برنامه‌هایی بر روی پلتفرم یونیورسال، پروژه تبدیل برنامه‌های iOS و یا win ۳۲ را برای اجرا بر روی دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز 10 را سرعت بخشد.

مایکروسافت رشد با ثباتی را از زمان انتصاب ساتیا نادلا به سمت مدیر عاملی خود تجربه کرده است. این شرکت برخلاف سال‌های گذشته، ظرفیت‌های جدیدی برای کسب درآمد به جای فروش لاینس سیستم عامل ویندوز ایجاد کرده که خانواده سرفیس یکی از آن‌ها است. مدیران مایکروسافت به درستی درک کرده‌اند که فروش موفق یک محصول جدید را صرفا ایجاد تعامل با کاربران و عموم افراد تضمین میکند، از این رو در تمامی محصولات و سرویس‌های این شرکت شاهد تعبیه گزینه‌ای برای ارسال بازخورد از عملکرد آن‌ها هستیم.

این شرکت همچنان خواهان افزایش به کار گیری سرویس‌های تحت کلود آن توسط کسب و کارهای سازمان یافته کوچک است. در این راستا می‌توان حدس زد که حتی در آینده‌ای نزدیک (شاید در سال ۲۰۱۷) شاهد معرفی نسخه ابری سیستم عامل ویندوز ۱۰ باشیم که برای استفاده از آن به هیچ گونه سخت‌افزار قدرتمندی نیاز نیست؛ زیرا تمامی پردازش‌ها بر روی سرورهای مایکروسافت صورت می‌گیرد. مایکروسافت درنهایت بایستی بتواند برای تداعی کردن شعار "ویندوز ۱۰ برای همه" را با یکسان سازی رابط‌های برنامه نویسی این سیستم عامل برای اجرا بر روی تمامی گجت‌های هوشمند را ایجاد کند.

ردموندی‌ها همچنین بایستی در سال ۲۰۱۷، از نام پرآوازه خانواده سرفیس به نحوه احسنت استفاده کنند. در این بین می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال جاری علاوه بر سرفیس پرو ۵ و یا نسخه جدید سرفیس بوک، ساعت هوشمند سرفیس و گوشی هوشمند سرفیس فون نیز از سوی این شرکت ارائه شود. در حالی که ساعت هوشمند خانواده سرفیس به دلیل تجربه موفق مایکروسافت در عرضه مایکروسافت بند می‌تواند فروش خوبی را در بازار تجربه کند، با این حال این شرکت قمار نامشخصی را در صورت عرضه سرفیس فون انجام می‌دهد؛ دلیل آن نیز کاهش محبوبیت استفاده از گوشی‌های ویندوزی طی سال‌های اخیر بوده است.

مایکروسافت در سال ۲۰۱۴ با صرف هزینه گزافی بخش کسب و کار گوشی‌های هوشمند نوکیا را با امید به افزایش محبوبیت سیستم عامل ویندوز فون خریداری کرد؛ اما این هدف هیچ‌گاه محقق نشد تا جایی که فروش گوشی‌های سری لومیا در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۶ به کمتر از یک میلیون عددی رسیده است. مایکروسافت نیز با اشراف به این موضوع قصد دارد نسل جدید از گوشی‌های هوشمند را که برخی از آن حتی با نام کامپیوتر جیبی نیز یاد می‌کنند را در سال جاری معرفی کند.

وقتی سخن از کامپیوتر جیبی می‌آوریم، دو مؤلفه کارایی بالا و ابعاد کوچک در ذهن‌ها تداعی می‌شود. مایکروسافت برای شروع حرکت در این مسیر، زیرساخت‌ها دو بخش سخت افزاری و نرم‌افزاری خوبی را ایجاد کرده است. این شرکت در سال گذشته همکاری فشرده‌ای را با کوالکام آغاز کرد که نتیجه آن پشتیبانی کامل از ویندوزی ۱۰ بر روی تراشه‌های سری اسنپ‌دراگون ۸۳۵ به بعد شد. به زبان ساده‌تر، تراشه نسل جدید کوالکام می‌توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی سنگین‌ترین برنامه‌های توسعه یافته برای اجرا بر روی ویندوز ۱۰ را پشتیبانی کنند.

این موضوع یک نقطه عطف برای مایکروسافت محسوب می‌شود، زیرا تا پیش از این تراشه‌های انگشت شماری با معماری ARM به این قابلیت مجهز شده بودند و حال آنکه این پردازنده‌ها صرفا برای به کار گیری بر روی پی سی‌ها توسعه یافته بودند. در سوی دیگر مایکروسافت در دو سال اخیر قابلیت کوانتوم را کاربردی‌تر کرده است. برای آن دسته از افرادی که با این قابلیت آشنایی ندارند بایستی یادآور شویم که گوشی‌های ویندوزی به واسطه قابلیت کوانتوم می‌توانند به نمایشگرهای بزرگ متصل شوند که شیوه تعامل در محیط آن‌ها با موس و کیبورد صورت می‌گیرد.

به هر حال بازار گوشی‌های هوشمند هیچ وقت قابل پیش‌بینی نیست و سرانجام زمان مشخص می‌کند که مایکروسافت سرانجام خواهند توانست با شعار "تغییر" انقلابی در این بازار که باعث ترغیب خرید گوشی‌های ویندوزی توسط کاربران شود ایجاد کند یا خیر. البته ساکنین ردموند در رقابت تبدیل یک موبایل به کامپیوتر شخصی تنها نیستند. شرکت Canonical  برای موبایل‌های مبتنی بر پلتفرم اوبونتو برنامه‌های مشابهی داشته و از طرف دیگر موتورولا نیز قبلاً به چنین ایده‌ای با استفاده از موبایل Atrix رسیده است.

در سوی دیگر مایکروسافت با ارائه سری محصولات سرفیس تاکنون تنها جوابگوی محصولات گران قیمت بازار بوده است اما در دسته محصولاتی که در رقابت با کروم‌بوک های گوگل قرار بگیرد، پاسخی نداشته است. این موضوع شاید بتواند ردموندی‌ها را برای عرضه لپ‌تاپ و یا تبلت‌های ارزان قیمت ترغیب کند. همچنین مایکروسافت همانند اپل، گوگل و آمازون، سرمایه گذاری سنگینی بر روی هوش مصنوعی کرده است. نتیجه این فعالیت را می‌توانیم در دستیار صوتی این شرکت یعنی کورتانا که امروز بر روی طیف وسیعی از گجت‌ها از پی سی‌ها گرفته تا کنسول ایکس باکس وان و یا حتی گوشی‌های اندرویدی فعال است را مشاهده کرد.

انتظار داریم که مایکروسافت در سال ۲۰۱۷ امکان استفاده از این دستیار صوتی هوشمند را بر روی دیوایس های جدید از جمله رابط‌های صوتی خانگی و یا خودروهای هوشمند را ایجاد کند، زیرا در غیر این صورت بازی را برای همیشه به گوگل نو و یا سری اپل خواهد باخت.

یکی از راه‌هایی که مایکروسافت درصدد است تا خلاقیت در بین کاربرانش را افزایش بخشد، اپلیکیشن نقاشی سه بعدی Paint ۳D است که همراه با به‌روزرسانی ماه آینده عرضه می‌شود. این شرکت با شعار سه بعدی برای همه، درصدد است تا طراحی سه بعدی را برای تمامی کاربران آسان سازد. ابزارهای سه بعدی ردموندی‌ها در کنار برنامه‌های مخصوص فضای واقعیت ترکیبی (mixed reality space) می‌تواند بسیار جالب توجه باشد. در سال ۲۰۱۷ مایکروسافت بیش از پیش با تولیدکنندگان شخص ثالث در راستای ساخت دستگاه‌های واقعیت ترکیبی ارزان قیمت برای استفاده عموم، همکاری خواهد کرد.

همان‌طور که میدانید، مایکروسافت هولو لنز پرچمدار هدست‌های واقعیت ترکیبی بازار است و در زمانی که گوگل و شرکت‌های همکار با آن بر روی واقعیت مجازی تمرکز کرده‌اند، مایکروسافت واقعیت ترکیبی که به نوعی نسل ارتقا یافته واقعیت مجازی که در آن کاربر با محیط اطراف خود هم در تعامل است را فناوری آینده می‌داند. الکس کیمپمن مدیر ارشد پروژه هولو لنز معتقد است که شرکت متبوعش خواهان آن است تا استفاده از واقعیت ترکیبی را برای تمام افراد و موسسات جهان امکان‌پذیر کند؛ اما برای رسیدن به چنین هدفی قیمت و هزینه این‌گونه دستگاه‌ها باید به شدت کاهش یابد.

به هر حال مایکروسافت برای ادامه فعالیت استوار در حوزه واقعیت مجازی و ترکیبی بایستی بر روی تعامل با سایر شرکت‌های تولید کننده گجت‌های ویندوزی به منظور عرضه هدست‌های واقعیت مجازی سازگار با پلتفرم هولوگراف ویندوزی همکاری کند.

درنهایت مایکروسافت امسال از کنسول جدید خود با نام اسکورپیو پرده خواهد برداشت. اسکورپیو را نمی‌توان نسل جدید کنسول‌های بازی دانست، زیرا همراه با تغییرات کمی نسبت به نسل قبلی، همچون تعامل با هدست‌های واقعیت مجازی، پشتیبانی از وضوح تصویر ۴K و  HDR در همایش E۳ تابستان سال جاری میلادی برای اولین بار در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت.

درنهایت غریب به اتفاق تحلیل گران بازار بر این عقیده‌اند که مایکروسافت به دلیل وسعت حوزه کاری به راحتی قادر است به برترین برند جهان در سال جاری تبدیل شود. به عنوان مثال Michael Markowski از سازمان تحقیقاتی Equities.com، معتقد است از آنجا که مایکروسافت بر روی نرم‌افزار بیشتر تمرکز دارد، می‌تواند حوزه‌های فعالیت خودش را به سرعت گسترش دهد و این شرکت را به اولین برند ۱ تریلیون دلاری جهان تبدیل کند. درنهایت این مدیران مایکروسافت هستند که با نگاهی به گذشته و برنامه‌ریزی‌هایی برای آینده، مسیر حرکت این غول نرم‌افزاری را در سال ۲۰۱۷ تدوین می‌کنند.