هشتگ داغ مجازی؛ چالش عکس 10 سال، یک چالش معمولی یا ترفندی برای جمع آوری داده کاربران برای تشخیص چهره

خدیجه زارعپور
چهارشنبه, 03 بهمن 1397

اگر جز فعالان شبکه‌های اجتماعی هستید حتما از چالش عکس 10 سال خبر دارید و شاید شما هم در این چالش شرکت کرده باشید. دواقع چند روزی است که چالش عکس 10 سال با هشتگ‌های مختلفی مانند 10_years# یا 10YearsChallenge#، هشتگ داغ مجازی در انواع شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر و اینستاگرام شده است.

چالش 10 سال درواقع چالشی بود که کاربران این شبکه‌های اجتماعی دو عکس را کنار هم قرار می‌دادند که یکی عکس همین امسالشان بود و عکس دیگری که دقیقا کنار آن قرار می‌گرفت، عکس 10 سال پیش‌شان.

چالش عکس 10 سال؛ پیش پا افتاده هم شک برانگیز

شاید در نگاه اول این چالش هم ساده به نظر برسد اما اگر بیایید کمی دقیق‌تر و با دیده شک به مسئله نگاه کنیم، شاید این چالش به راه افتاده است تا با داده‌های جمع آوری شده از آن، الگوریتم‌های تشخیص چهره قدرتمند شوند. چه ایده پیش پا افتاده اما هوشمندانه‌ای که توانست تعداد زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی را درگیر خود کند.

خانم کیت انیل یکی از سخنران‌ها و نویسندگان فعال در زمینه تکنولوژی دقیقا به همین مسئله اشاره کرده اما چالش 10 سال او برخلاف عده زیادی اصلا به عکس‌شان برنمی‌گردد بلکه طرز تفکرش نسبت به همین چالش 10 سال را عنوان کرده است:

منِ 10 سال پیش: احتمالا در حال خاطره بازی با گذر سالیان زندگی‌ام در فیسبوک و اینستاگرام بودم.

منِ حالا: این داده‌ها می‌تواند برای آموزش الگوریتم‌های تشخیص چهره برای تشخیص سن استفاده شود.

عده‌ای شاید این دید منفی به شبکه‌های اجتماعی و جریان‌های آن را نقد کنند. شاید شما هم جز آن‌ها باشید و بگویید که عکس‌های پروفایل ما که از همان ابتدا تا همین حالا در دسترس شبکه‌های اجتماعی است، اصلا نیازی به راه انداختن چنین چالشی نیست. اگر منطقی و کمی علمی‌تر به داستان نگاه کنید، بازیابی تصاویر و کنار هم قرار دادن آن‌ها نه تنها زمان‌بر است بلکه ممکن است داده‌های بدرد نخور زیادی هم وارد سیستم شود، مثلا ممکن است کسی عکس فرد دیگری را در پروفایل خود قرار داده باشد و... اما با این چالش مجموعه‌ای تمیز، آماده، کاملا درست و دقیق و برچسب گذاری شده از تصاویر جمع آوری شده است.

حالا اما فیسبوک به عنوان یکی از شبکه‌های اجتماعی که بستر این جریان بزرگ است، مدعی است که هیچ دستی در این چالش نداشته است:

چالش 10 سال یک رفتار کاربر محور است که توانسته همه‌گیر شود. فیسبوک این چالش را به راه نینداخته و چیزی هم از آن به فیسبوک نمی‌رسد. ضمنا فراموش نکنید که کاربران فیسبوک می‌توانند هر زمانی که بخواهند قابلیت تشخیص چهره فیسبوک را خاموش کنند.

مارک زاکربرگ در طول 10 سال

دید مثبت به ماجرا: استفاده خوب از داده‌ها

یک دیدگاه دیگر هم وجود دارد، استفاده مثبت از این داده‌ها. من به شخصه معتقدم که اطلاعات ما (به عنوان یک شخص) چندان هم در این مدل حرکت‌ها اهمیت ندارد بلکه داده‌های عمومی و نتیجه آن است که می‌تواند اتفاقا باعث حرکت‌های مثبت شود. مثلا سال‌ آخر دانشجویی‌ام را به خاطر می‌آورم (اوایل سال 95) که بحث تست‌های روان شناسی رایگان در فضا مجازی داغ شده بود. آن زمان تنها به این مسئله فکر می‌کردم که چرا یک مجموعه باید این تست‌ها را به صورت رایگان ارائه کند؟ چه سودی نصیبش می‌شود؟ بی‌شک هیچ سیستم و مجموعه‌ای بدون هدف یک سرویس رایگان را ارائه نمی‌دهد. در ساده‌ترین شکل شاید از این داده‌ها برای تبلیغات مرتبط و هدفمند استفاده کند اما به احتمال قوی سو استفاده‌ای نگران کننده از این داده‌ها نخواهد شد.

حتی اگر در بدترین حالت همین جریان چالش 10 سال واقعا هدفمند باشد و به دنبال جمع آوری داده برای ارتقا الگوریتم‌های تشخیص چهره باشد، همه می‌دانیم که این سیستم‌ها در دنیای امروز اتفاقا کاملا کاربردی هستند، از تشخیص چهره در گوشی‌های هوشمند گرفته تا در ادارات پلیس.

از سوی دیگر ممکن است از این داده‌ها با اهداف خاص و در جهت منفی هم استفاده شود.

به هر ترتیب فضای مجازی‌، استفاده از آن، اطمینان به آن و یا حتی نگاه به آن از دید شک همه و همه چالش‌هایی اجتناب‌ناپذیر هستند که در اثر حاضر و در جریان شبکه‎‌های اجتماعی با آن مواجه هستیم.