در سالهای گذشته، دو فرد تاثیرگذار در صنعت کامپیوتر از بین ما رفتند. خلاقیت و نوآوری که استیو جابز به واسطه محصولاتش به جهان عرضه کرد، غیرقابل انکار است و به همین دلیل هم گروهی از خریداران و کاربران محصولات اپل، از او اسطوره ای ساخته اند و شاید مانند او هیچگاه دیده نشود؛ ولی محصولات افسانه ای استیو جابز و دیگر شرکت ها و تمام ابزارهای محاسباتی که در این دنیای مدرن تولید می شود، همه و همه مدیون مردی به نام دنیس ریچی است که در بیست مهر 1390 در سن هفتاد سالگی از دنیا رفت.
دنیس ریچی کیست؟
دنیس ریچی، جوان موفق بیلیونر از دره سیلیکون نبود که مخاطبین بهت زده در سالن بایستند و به ارائه های او گوش دهند. بلکه دنیس ریچی یک دانشمند کامپیوتر تا حدودی آشفته بود که ژاکت می پوشید و یک اتاق بی نظم داشت. برخلاف جابز که از دانشگاه انصراف داده بود، دنیس ریچی فارغ التحصیل دکترای دانشگاه هاروارد در رشته های فیزیک و ریاضی کاربردی بود و به جای ماندن در دره سیلیکون، در آزمایشگاه های AT&T در نیوجرسی کار می کرد.
استیو جابز را اغلب با توماس ادیسون، بخاطر ویژگی های شخصیتی و فرهنگ مبتکرانه اش مقایسه می کنند. باید توجه داشت که غالبا جابز را یک تکنولوژیست واقعی می دانند که ذهن خلاقانه ای داشت و اختراعات بزرگی را به ثبت رساند.
ولی نکته بسیار مهم اینست که اگرچه این مرد در راه خود بسیار مشهور و بزرگ بود و سهم بالایی در صنعت کامپیوتر و تکنولوژی داشت ولی استیو جابز، تکنولوژیست و فن شناس نبود.  وی درک بالایی از استایل و طراحی صنعتی داشت و نیاز خریداران را به خوبی درک کرده بود. جابز یک بازاریاب و فروشنده عالی بود و همه اینها از وی یک اسطوره در صنعت ما ساخته است. ولی آیا وی یک مخترع بود؟ نه!
از سوی دیگر، دنیس ام. ریچی، دو تکنولوژی کلیدی نرم افزار را اختراع کرده است که در واقع حکم DNA برای هر نرم افزار کامپیوتری را دارند که ما به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در عصر مدرن استفاده می کنیم. این یک ادعای بسیار بزرگ ولی واقعی است.
ابتدا با زبان برنامه نویسی C شروع می کنیم. این زبان بین سالهای 1969 و 1973 توسط ریچی خلق شد. زبان C را در واقع می توان اولین زبان مدرن و قابل حمل در دنیای برنامه نویسی دانست. تا چهل و پنج سال بعد از معرفی این زبان، C عملا در معماری هر سیستم و سیستم عاملی وارد شده است. این زبان کاملا تطبیق پذیر و همه کاره است، زیرا یک زبان امری، کامپایل شده و رویه ای است، اجازه استفاده از متغیرهای بازگشتی و وابسته و اجازه دسترسی به حافظه در سطح پایین را می دهد و قابلیت های پیچیده برای ورودی/خروجی و دستکاری رشته ها دارد.
بعدها دنیس ریچی و برایان کرنیگان تصمیم به اصلاح آن گرفتند و سرانجام کمیته X3J11 متعلق به سازمان استاندارد ملی آمریکا آن را تصحیح کرده و در سال 1989 به نام زبان برنامه نویسی Ansi C منتشر کردند. در سال 1978، کرنیگان و ریچی کتاب "زبان برنامه نویسی C" را منتشر کردند. این کتاب در واقع شاهکار علوم کامپیوتر را بررسی می کرد و مرجعی اصلی برای توضیح جنبه های مختلف برنامه نویسی مدرن بود و حتی امروز هم این کتاب از مراجع دروس برنامه نویسی برای دانشجویان کامپیوتر است.
محبوبتر از این دو، زبان برنامه نویسی C++ است که توسط بیارنه استراس تروپ در سال 1985 معرفی شد و از برنامه نویسی شی گرا و کلاس ها پشتیبانی می کرد. این زبان مدتی بعد بسیار محبوب شد و اکنون در سیستم عامل های مختلف مشتقات یونیکس اصلی مانند لینوکس و مک استفاده می شود و نیز زبان برنامه نویسی ابتدایی است که برای توسعه نرم افزارهای مایکروسافت ویندوز، حداقل به مدت بیست سال استفاده می شد.
زبان برنامه نویسی Objective-C، توسط براد کاکس و تاد لاو در دهه 1980، ایجاد شد که پیام رسانی به شیوه Smalltalk را به این زبان اضافه کرد، بعدها این زبان با ویژگی های شی گرایی و استفاده مجدد از کد توسعه داده شد. این زبان از مشتقات نامفهوم و مبهم زبان C به شمار می رفت تا زمانی که بواسطه سیستم عامل های NeXTStep و OpenStep در اواخر دهه 1980 و اوایل 1990 در سیستم های کامپیوتری Next استیو جابز که بعد از بیرون رفتن از اپل تاسیس کرده بود، معروف شد.
بعدها برای Next، چه اتفاقی افتاد؟ شرکت NeXT در سال 1996 توسط اپل خریداری شد و جابز به اپل بازگشت تا به عنوان مدیرعامل این شرکت مشغول به فعالیت شود. در سال 2001، اپل، سیستم عامل مک OS X را عرضه کرد که استفاده زیادی از تکنولوژی های شی گرایی و Objective-C می کرد. زبان Objective-C نیز فریم ورک هایی برای بسته های Foundation و Application ارائه کرد که برای برنامه های iOS و OS X بسیار لازم هستند.
مایکروسافت نیز زبان C# را که از زبان C گرفته شده در سال 2001 معرفی کرد که در واقع سرویسی برای برنامه نویسی در فریم ورک .NET محسوب می شود. C# در واقع زبان برنامه نویسی پایه برای برنامه های مدرن در ویندوز زمان اجرا (WinRT) است که در ویندوز 10 به بسترهای نرم افزاری ویندوز جهانی (UWP) تبدیل شده است. این زبان در لینوکس و سیستم عامل های شبه یونیکس نیز در محیط برنامه نویسی مونو (Mono)، یک نسخه قابل حمل از فریم ورک .NET است، استفاده می شود.
ولی نکته قابل توجه اینست که تاثیرات زبان C، تنها محدود به زبان های مشتق شده از C نیست. جاوا، که یکی از مهمترین زبان های برنامه نویسی به شمار می رود و خود زیربنای زبانی مانند اندروید است، به میزان زیادی از زبان C تاثیر پذیرفته است.
زبان های دیگر مانند روبی، پرل و PHP که پایه و اساس وب پویا شمرده می شوند، همه از سینتکس معرفی شده در C استفاده می کنند. بنابراین، می توان با اطمینان گفت که بدون کار دنیس ریچی، ما امروز، هیچ نرم افزار مدرنی نداشتیم.
تکنولوژی مهم دیگر که تاثیرگذاری فراوانی بر ابزارهای دنیای امروز دارد، یونیکس است. دنیس ریچی، یکی از خالقان سیستم عامل یونیکس محسوب می شود. این سیستم عامل پس از نمونه معرفی شده آن که به اسمبلی نوشته شده بود، به صورت کامل با استفاده از زبان C بازنویسی شد. Unix پایه و اساس، بسیاری از سیستم عامل ها مانند Xenix مایکروسافت، BSD، System V و مهم تر از همه Mac OS X است. در شکل زیر می توانید بهتر با خانواده UNIX آشنا شوید.

حال اگر کارهای بزرگ، ابتکارات و فعالیت های مردی چون دنیس ریچی نبود، نه گوشی های هوشمند اندرویدی وجود داشتند، نه DVR ها و نه مک ها و آیپدهای استیوجابز و حتی ویندوز 10، سرفیس بوک ها و آژور مایکروسافت هم به چنین مرحله ای نمی رسیدند.