تا سال 2010 توسعه، کنترل و مدیریت این زبان بر عهده‌ی شرکت سان مایکروسیستمز، شرکت سازنده‌ی رایانه و نرم‌افزار، بود؛ اما در سال 2010 سهام آن به شرکت اوراکل منتقل شد. شرکت اوراکل جدول زمانی از تاریخچه‌ی 20 ساله‌ی این زبان، از زمان پیدایش تا به امروز، تعبیه کرده است و آن را روی سایت این شرکت در اختیار کاربران قرار داده است.علاوه‌بر این، مقاله‌ای مطبوعاتی راجع به ویژگی‌ها و قابلیت‌های مهم و قابل توجه این زبان تالیف کرده است، که بخشی از آن از این قرار است:
زبان برنامه‌نویسی جاوا در سال 1995 متولد شد؛ این زبان به عنوان زبان مورد علاقه‌ی 9 میلیون برنامه‌نویس و توسعه‌دهنده معرفی شده است و امروزه 7 میلیون دستگاه بر پایه‌ی این زبان طراحی و پیاده‌سازی شده اند.از جمله پروژه‌های جذاب، در سطح جهان، که در توسعه‌ی آن‌ها از زبان جاوا استفاده شده است می توان به پروژه‌ی ارتقای امنیت جاده‌ها و هوا، پروژه‌ی جمع‌آوری اطلاعات از منابع متعدد اطلاعات مربوط به علوم مختلف برای دامنه‌ی وسیعی از برنامه‌ها، پروژه‌ی افزایش کیفیت محصولات غلات تا حد قابل قبول مراکز تغذیه و سلامت و پروژه‌های بازی‌سازی اشاره کرد.
بنابر آنچه گفته شد زبان جاوا از مهم‌ترین و موفق‌ترین زبان‌ها در این صنعت شناخته شده است و اما پایه و اساس این زبان چیست که آن را این چنین موفق ساخته و به این جایگاه رسانده است.
در اوایل سال 1990 در شرکت سان مایکروسیستمز، جیمز گاسلین و عده‌ای دیگر پروژه‌ای به نام "پروژه‌ی سبز" را شروع کردند؛ از اهداف این پروژه یکپارچه‌ساختن دستگاه‌های دیجیتالی و کامپیوترها بود. در آن زمان گاسلین زبانی به نام OaK ساخت. این زبان به پردازنده وابسته نبود و برای کنترل دستگاه‌های سرگرم‌کننده طراحی و توسعه شده بود. این زبان در سال 1992 معرفی شد. این زبان پس از معرفی به دلیل ویژگی‌های مطلوبی که داشت از بین نرفت اما نام آن، بدلیل ناسازگاری که در مورد نام تجاری زبان به وجود آمده بود، می‌بایست تغییر می‌کرد.
کمی پس از پیاده‌سازی و معرفی این زبان،شرکت سان مایکروسیستمز تصمیم گرفت مجوز تکنولوژی زبان جاوا را به شرکت‌هایی چون نت‌اسکیپ، شرکت خدمات کامپیوتری آمریکایی، که ارائه‌دهنده‌ی جستجوگرهای وب و سرویس‌های آنلایناست، بدهد. مدیر علمی شرکت سان می‌گوید:
استراتژی پایه‌ی شرکت در زمینه‌ی مجوز زبان جاوا چنین است: این مجوز باید به افرادی داده شود که در حوزه‌ی برنامه‌های با مرکزیت فعالیت اینترنتی فعالیت می‌کنند. اولین و واضح‌ترین مورد، جستجوگرها هستند. در طراحی و پیاده‌سازی زبان جاوا هیچ محدودیتی اعمال نشده که باعث شود این زبان برای سیستم‌عاملی مناسب و برای دیگری ناسازگار باشد. این زبان می‌بایست قابلیت پشتیبانی از تمام پلت‌فرم‌ها و سیستم‌عامل‌ها را می‌داشت تا تبدیل به زبانی موفق شود. تلاش شرکت و توسعه‌دهنده‌گان این زبان هم در درجه‌ی اول همین موضوع بوده است.
در اوایل سال 1996 نسخه‌ی 1.0 زبان جاوا به عموم معرفی شد، پیش از آن شرکت سان در مورد زبان جاوا شعاری به کار می‌برد و آن هم شعار "یک بار کد بنویسید اما روی هر پلت‌فرمی آن را اجرا کنید" بود و به این ترتیب ویژگی سازگار بودن جاوا با هر پلت‌فرمی عمومی شد. در واقع زبان جاوا روی هر دستگاهی قابل توسعه است؛ این زبان به بایت‌کد کامپایل می‌شود و روی هر دستگاهی که به ماشین مجازی جاوا مجهز باشد، قابل اجرا است.
زبان جاوا به کد ماشین کامپایل نمی‌شود بلکه به زبان میانی، زبان بایت‌کد، کامپایل می‌شود؛ زبانی که به وسیله‌ی ماشین مجازی جاوا قابل اجرا است. بنابراین هر دستگاهی که به ماشین مجازی جاوا مجهز باشد می‌تواند برنامه‌ی توسعه‌ داده شده به این زبان را اجرا کند.

زبان جاوا به عنوان زبان سمت کلاینت معرفی شده است؛ اما این زبان سمت سرور هم استفاده می‌شود. قابلیت توسعه سمت سرور برای زبان جاوا قابلیت جدیدی است و به سال 1999 برمی‌گردد.
به عنوان نکته‌ی آخر باید اشاره کرد که بی‌شک قابلیت خوانایی، سادگی و جامعیت ویژگی‌های کلیدی زبان جاوا است؛ ویژگی‌هایی که علت قدرت زبان جاوا و آینده‌ی روشن پیش‌روی آن هستند.