جامعه کسب و کاری و استارت آپی ایران این روزها شاهد اخباری درباره رزمایش قطع اینترنت در ایران است، موضوعی که در کنار آشفته کردن ذهن این جامعه، ابهامات و انتقادهایی را به دنبال داشته است اما واقعاً این واژه عجیب چیست؟ با فیسیت همراه باشید تا داستان خبرساز اخیر فضای استارتاپی کشور را با هم بررسی کنیم.

ماجرای رزمایش قطع اینترنت چیست؟

رزمایش قطع اینترنت، درواقع با ارسال نامه‌ای از سمت شرکت پرداخت الکترونیک سداد به پذیرندگان درگاه پرداخت الکترونیکی خودش مطرح شد. داستان از این قرار است که این شرکت در نظر دارد در تاریخ 7 بهمن ماه، به مدت 2 ساعت (از ساعت 10 تا 12) همه سرویس‌های مبتنی بر کارت برای پذیرندگانی که سرورهایشان در خارج از کشور قرار دارد، از دسترس خارج خواهند شد! جالب اینکه قرار نیست این رزمایش قطع اینترنت تنها همین 2 ساعت باشد بلکه قرار است این رزمایش مجدداً تکرار شود. البته در نامه ارسال شده توسط سداد ذکر شده است که این رزمایش از سوی شاپرک و بنا بر اعلام پدافند غیرعامل کشور انجام خواهد شد. در متن نامه شرکت سداد چنین نوشته شده است:

پیرو اطلاعیه صادره از شاپرک و بنابر اعلام پدافند غیرعامل کشور، به‌منظور رزمایش قطع اینترنت به‌اطلاع می‌رساند، تمام سرویس‌های مبتنی بر کارت در تاریخ 1397/11/7 از ساعت 10 تا 12 به‌مدت دو ساعت قطع خواهد بود. در این فرآیند تمام پذیرندگان دارای سرور خارج از کشور، از دسترس خارج خواهند شد. بدیهی است پس از پایان رزمایش تمامی سرویس‌ها به حالت عادی خود باز خواهند گشت. در آینده نزدیک این رزمایش به‌تناوب تکرار شده و در نهایت تمامی پذیرندگانی که دارای سرویس خارج از کشور هستند از سرویس پرداخت خارج خواهند شد.

لذا پیشنهاد شده است نسبت به انتقال سرور خود به داخل کشور اقدام کنند.

نامه رزمایش قطع اینترنت

دست‌های پشت پرده ماجرای رزمایش قطع اینترنت

هدف اجرای رزمایش قطع اینترنت کاملاً مشخص است، انتقال سرورهای پذیرندگانی که سرورهایشان در خارج از کشور قرار گرفته است اما در کنار این وضوح در هدف، به نظر می‌رسد پشت پرده‌هایی هم وجود داشته باشد. در این خصوص دیجیاتو با مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک ایران گفت و گویی داشته و نقاط پنهان ماجرا را توضیح داده است. به اعتقاد عبادی دست پشت پرده ماجرای رزمایش قطع اینترنت بانک مرکزی است. وی درباره دلیل اصلی این اقدام چنین توضیح داده است:

بعضی صرافی‌ها و افرادی که کار ارزی انجام می‌دهند، از PSPها دستگاه پوز گرفته‌اند و سپس دستگاه‌های پوز خود را به بیرون از ایران برده‌اند. به این شکل ایرانیان خارج از کشور با دسترسی به این دستگاه‌ها، با استفاده از کارت شتاب خود، دلار و سایر ارزها را از این افراد دریافت می‌کنند. حالا دغدغه بانک مرکزی این است که صادرکنندگان، دلار و ارز خود را وارد کشور نمی‌کنند. آقای همتی با این دغدغه، به شاپرک دستور داده است تا تمام دستگاه‌های پوز که بیرون از ایران مورد استفاده است را به شکلی قطع کند. PSPها هم در این رابطه، اخطار جدی دریافت کرده‌اند و کش کردن این دستگاه‌های پوز مشمول جریمه‌های سنگین می‌شود.

به اعتقاد عبادی قرار است که در ادامه همین ماجرا درگاه‌‌های پرداختی که بیرون از ایران هستند قطع شوند. درواقع بنا به مصوبه بانک مرکزی، درگاه‌های پرداخت نباید با آدرس‌های IP خارجی باز شوند. ساده بگوییم، عملاً درگاه پرداخت وب سایت‌هایی که سرورشان خارج از ایران قرار گرفته است، اصلاً برای کاربر نمایش داده نخواهند شد! حتی افرادی که بخواهند از خارج از ایران از این وب سایت‌ها خرید کنند هم به درگاه پرداخت وب سایت دسترسی ندارند.

این مصوبه چندین مشکل را به همراه دارد یکی اینکه عملاً درگاه پرداخت سایت‌های فروش گیفت، کارت‌های ویزا، مستر و سایت‌هایی از این دست هم بسته می‌شود. مسئله مبهم دیگر به کاربرانی برمی‌گردد که از فیلترشکن استفاده می‌کنند، احتمالاً آن‌ها هم به درگاه‌های پرداخت دسترسی نخواهند داشت.

دلیل اجرای "کم‌کم" این مصوبه چیست

این مصوبه به دنبال انتقال سرورها به داخل کشور است اما انتقال سرورها چندان هم ساده نیست. این مسئله هم برای کسب و کارها هزینه‌بر است و هم نیاز به زمان دارد. شاید همین مسئله باعث شده تا ابتدا این رزمایش در قالب بازه‌های زمانی 2 ساعته اجر شود تا فرصتی برای انتقال سرورها هم ایجاد شده باشد.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران پیگیر ماجراست

بعد از خبرساز شدن ماجرای رزمایش قطع اینترنت، امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات کشور در توییتر خود از پیگیری این ماجرا خبر داد و دو ابهام را مطرح کرد:

آیا چنین موضوعی در تناقض با حقوق کاربران هست یا نه؟ و اینکه کدام نهاد با چه قلمروی از اختیارات می‌تواند در خصوص این موضوع تصمیم بگیرد؟

به روز رسانی: 3 بهمن ماه

واکنش وزیر ارتباطات به موضوع رزمایش قطع اینترنت

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به رزمایش قطع اینترنت در توییتر خود گفت واژه "رزمایش قطع اینترنت" واژه نامناسبی برای ارزیابی  یکی از زیرساخت‌های حیاتی کشور است و از این انتخاب  با عنوان ناشیگری یاد کرد و دلیلش را ضعف در شناخت رسانه دانست. وی در توییتر خود چنین نوشت:

 عبارت رزمایش قطع اینترنت یکی از فجیع‌ترین عباراتی بود که برای ضایع کردن یک موضوع بسیار مهم مثل بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی کشور، بکار برده شد. این‌گونه ناشیگری می‌کنیم و بعد فضای مجازی را مقصر می‌دانیم. باید بپذیریم در شناخت رسانه ضعف داریم.

در ایران چه می‌گذرد:

انتقاد شدید رئیس جمهور از داستان فیلترینگ

حجم بسته‌های اینترنت، با ثابت ماندن قیمت، 10 درصد افزایش یافت

ما را در شبکه‌های اجتماعی مختلف تلگرام، روبیکا، توییتر، اینستاگرام، سروش همراهی کنید.