ظرفیت بالای بازار فناوری ایران
روزنامه‌ها و رسانه‌های اروپایی و امریکایی مدت‌هاست که بحث بر سر چگونگی حضور کمپانی‌های بزرگ فناوری در ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها را آغاز کرده‌اند و هریک به دنبال نشان دادن ظرفیت‌های ایران و استفاده از این پتانسیل‌ها در زمانی بوده‌اند که برجام به فرجام برسد. روزنامه «فایننشال تریبون» در اواخر سال 2015در گزارشی نوشته بود ایران پتانسیل و بازاری بزرگ برای کمپانی‌های فناوری امریکایی محسوب می‌شود چراکه جمعیت عمده ایران حدود 60  درصد آنها زیر 35سال و البته با تحصیلات دانشگاهی هستند؛جمعیت 80میلیون نفری، ایران را به دومین کشور پرجمعیت منطقه تبدیل کرده و وجود بهترین دانشکده‌های مهندسی و همچنین استارتاپ‌های موفقی همچون آواتک و Dmond نشان از پربازده بودن حضور در این بازار دارد.

در این گزارش همچنین آمده است با توجه به عطش مردم ایران برای استفاده از فناوری‌های نوین، اتصال بیش از نیمی از آنها به اینترنت ثابت و اینترنت همراه نسل سوم و چهارم و همچنین اعتبار خوب محصولات کمپانی‌های امریکایی نزد ایرانیان، برای ما برداشته شدن تحریم‌ها بهترین فرصت است که نباید آن را نادیده بگیریم. ایران بازار و فرصت مناسبی برای رایانه، بازی‌های رایانه‌ای و تلفن هوشمند محسوب می‌شود و بسیاری از جوانان ایرانی می‌خواهند استیو جابز باشند همین موضوع، این کشور را به بهشتی برای سرمایه‌گذاران و کمپانی‌های فناوری خارجی تبدیل می‌کند و حالا زمان آن رسیده است که بازار تنها در دست چین نباشد.

چین تاکنون در بازار ایران رقیب چندانی نداشت و با دراختیار داشتن 52درصد بازار شریک اصلی تجاری ایران محسوب می‌شد هرچند عراق، امارات متحده عربی، کره جنوبی، ترکیه و هندوستان نیز در این بازار حضور داشتند. در حال حاضر بیش از 100کمپانی چینی در بخش‌های زیرساخت، ارتباطات، نفت و گاز ایران فعالیت دارند و به هرحال باید منتظر ماند و دید با ورود کمپانی‌های بزرگ از سایر کشورها این معادله چگونه تغییر خواهد کرد.

امریکایی‌ها محتاط ترند
«واشنگتن پست» نیز در گزارشی در زمینه فضای تجاری و اقتصادی ایران پس از برجام، آورده است بزرگی اقتصاد ایران و هیجان بالای سرمایه‌گذاران برای حضور در ایران باعث شده تا برخی تحلیلگران، آن را با زمان باز شدن بازارهای بلوک شرق پس از فروپاشی شوروی مقایسه کنند. با برداشته شدن تحریم‌ها غول‌های بزرگ دنیای فناوری همچون اپل و کمپانی‌های صنعتی مانند جنرال الکتریک و بوئینگ، به بازار بکر ایران چشم دوخته‌اند و در صف ورود به این کشور قرار دارند. اما با توجه به اینکه اکنون تنها تحریم‌های هسته‌ای لغو شده است و هنوز برخی تحریم‌های امریکا علیه ایران پابرجاست به نظر می‌رسد کمپانی‌های فناوری امریکایی با وجود اشتیاق فراوان برای حضور مستقیم در بازار ایران، اندکی محتاط‌تر عمل کنند. در مقابل، این اروپایی‌ها هستند که با شتاب بیشتری به دنبال داشتن مراودات تجاری با ایران بوده و ساعاتی پس از برداشته شدن تحریم‌ها تلاش ‌های خود در این زمینه را آغاز کردند.

همچنین در این گزارش آمده است کمپانی‌های فرانسوی نیز هنوز محتاط هستند ولی «فیلیپ هاموند» وزیر امور خارجه بریتانیا گفته که امیدوار است بریتانیا نیز از این فرصت اقتصادی استفاده کند.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است تحقیقات مؤسسه بریتانیایی BMIنشان می‌دهد بازار رایانه و تلفن همراه ایران در سال 2019 به حدود 13میلیارد دلار خواهد رسید که این رقم نسبت به آمار 9.5 میلیارد دلاری در سال 2014 بسیار مناسب است و همین موضوع کافی است تا کمپانی‌های فناوری امریکایی بخواهند از کوچک‌ترین امکانات برای حضور در ایران استفاده کنند.

کمپانی‌های امریکایی هم نمی‌خواهند از این بازار دور بمانند و با اجازه مستقیم وزارت خزانه‌داری امریکا می‌توانند با شرکت‌های تابعه و چندملیتی خود در بازارهای ایران حضور داشته باشند. البته با توجه به تحریم‌های امریکا علیه ایران برخی کمپانی‌ها، پیش از این نیز ازشرکت‌های تابعه خود برای حضور آزمایشی در بازار ایران استفاده می‌کردند. به عنوان مثال HP Sarl یکی از شرکت‌های تابعه HP که سوئدی است محصولات کمپانی امریکاییHP را در ایران به فروش می‌رساند و در ایران موافقتنامه‌هایی نیز با توزیع‌کنندگان ایرانی امضا کرده بود ولی همه این موافقتنامه‌ها از طریق ایمیل انجام می‌شد و هیچ سند کاغذی وجود نداشت. سخنگوی کمپانی امریکاییHP نیز در این زمینه گفت: فعالیت تجاری ما در کشورهای دارای تحریم با پیچیدگی‌هایی همراه بود و حالا مشکل حل شده است.

در اواخر سال گذشته میلادی نمایندگانی از کمپانی نفت و گاز ایتالیاییNuovo Pignone نیز که شرکت تابعه جنرال الکتریک محسوب می‌شود از ایران بازدید داشتند. در گزارش این روزنامه آمده است، لنوو، بزرگ‌ترین تولیدکننده رایانه نیز در دوران تحریم به دنبال بازار ایران بود و اکنون نیز مطمئناً با ایران مراودات تجاری خواهد داشت. به هرحال اجازه وزارت خزانه‌داری امریکا به معنای حضور سرمایه‌گذاران بزرگ دنیای فناوری و رقابت آنها در بازار بزرگ ایران و حضور چشمگیر کمپانی‌های چندملیتی در ایران است.

کمپانی امریکایی اپل نیز به این بازار می‌اندیشد و سال گذشته نیز ملاقات‌هایی با توزیع‌کنندگان ایرانی درباره چگونگی ورود به بازار ایران برای فروش آیفون، کامپیوترهای خانگی، لپ تاپ و حتی گشایش اپل استور داشت و به نظر می‌رسد با اجرای برجام این کار عملی شود. نتفلیکس هم از دیگر کمپانی‌هایی است که قصد حضور در بازار ایران را دارد و پیش از این نیز اعلام کرده بود. اپل نخستین فروشگاه خود در خاورمیانه را 29 اکتبر 2015 در دبی افتتاح کرده و در صورت حضور درایران، این دومین فروشگاه در خاورمیانه محسوب می شود.

اشتیاق شرکت‌های آلمانی
«دویچه ووله» نیز در گزارش خود از حضور نمایندگان برخی کمپانی‌های آلمانی مانند زیمنس، دایلمر، فولکس واگن وThyssenkrupp در ایران، از اواخر سال گذشته میلادی و قبل از به فرجام رسیدن برجام خبر داده و آورده است با توجه به اینکه 3تا 5سال آینده باید حدود 56هزار خودرو در ایران مدرن شوند، این کشور بازار مناسبی برای کمپانی‌های خودروسازی و ورود فناوری‌های آنها محسوب می‌شود. دایلمر پس از اجرای برجام قصد ورود به بازار کامیون ایران و یافتن شریک تجاری را دارد و آئودی هم برای تولید خودروهای لوکس به دلیل پتانسیل بازار، وارد ایران می‌شود.

در گزارش بلومبرگ نیز آمده است پیش از اجرای برجام کمپانی‌های بزرگ فناوری سوئدی و همچنین بانک‌های این کشور برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده و گفته بودند که صادرات سوئد به ایران در فضای بعد از اجرای برجام می‌تواند 7برابر شود که بخش عمده آن فناورانه است.

کمپانی ارتباطی و مخابراتیEricsson AB و همچنین کمپانی تولید اتوبوسScania AB از شرکت‌های فناوری سوئدی محسوب می‌شوند که مترصد لحظه برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران هستند. در این گزارش به نقل از سخنگوی اریکسون آمده است ما سابقه حضوری طولانی در ایران داریم و برنامه ما نیز استفاده از این فرصت تجاری است. پیش از تحریم‌ها، ایران سال‌ها بازار مناسبی برای صادرات ما محسوب می‌شد و حالا با برداشته شدن تحریم‌ها مطمئناً قصد حضور در بازار ایران و سرمایه‌گذاری داریم. مدیر اسکانیا نیز با اشاره به اینکه ایران پیش از تحریم‌ها یکی از 5بازار بزرگ اتوبوس ما بود گفت باز هم به روزهای اوج همکاری با ایران بازمی گردیم.

رئیس بزرگ‌ترین اپراتور همراه ترکیه(ترکسل) نیز در مصاحبه با رویترز گفته است ایران بازاری بزرگ است که ما به آن توجه داریم و می‌تواند بازار هدف ما باشد و در بخش تلفن همراه آن وارد شویم. به هرحال مذاکرات طولانی با 6قدرت جهانی امریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه و چین سرانجام به نتیجه‌ای مشخص رسیده و زمان آن است که با غنیمت شمردن فرصت‌های پیش رو به دنبال اشتغالزایی، آموختن و ایجاد برندهای مطرح در آینده باشیم چرا که سرمایه گذاری‌های خارجی می‌تواند بر کاهش نرخ بیکاری و اشتغالزایی تأثیرگذار باشدو به این ترتیب از اقتصاد متکی به نفت فاصله بگیریم.