انتخاب یک ویرایشگر متن مناسب زمانی اهمیت خود را نشان می‌دهد که توانایی و سرعت، از اولویت های شما باشد. برای مثال، شما می‌توانید با استفاده از ویرایشگری در لینوکس، ایمیل خود را نوشته و ارسال کنید در حالی که همزمان با آن،‌ مایکروسافت ورد (به انگلیسی: Microsoft Word) و اوت لوک (به انگلیسی: Microsoft Outlook) هنوز در مرحله ی بوت شدن باشند!

در این پست قصد داریم به معرفی چند ویرایشگر متنی مناسب و پر کاربرد در لینوکس بپردازیم و البته معایب و مزایای هر کدام را مطرح کنیم.

۱. یک ویرایشگر قدیمی اما محبوب: Vi و ‌Vim

ویرایشگر متنی Vi یا ورژن بهبود یافته ی آن تحت عنوان Vim، از همان ابتدا به عنوان جزیی از لینوکس مطرح شده اند. شما می‌توانید در یک ثانیه این ویرایشگرها را باز یا بسته کنید که این امر برای اعمال تغییرات سریع در فایل‌های متنی بسیار مناسب است.

هر چند به نظر می‌رسد این ویرایشگر به اندازه ی کافی کاربرپسند نباشد، اما به محض اینکه کار کردن با آن را یاد بگیرید به یکی از طرفداران Vi تبدیل خواهید شد! حتی کاربرانی هستند که کل یک وب سایت را از پایه در این ویرایشگر طراحی و برنامه نویسی می کنند!

نسخه ی بهبود یافته ی این ویرایشگر، با نام Vim، قابلیت‌های بیشتری از خود نشان داده است. از جمله امکانات اضافه شده، می‌توان به هایلایت شدن سینتکس ها و بسیاری از دستورات جدید ویرایشی به همراه پشتیبانی از موس و نسخه های گرافیکی اشاره کرد.

مزایا: مهم نیست از کدام توزیع لینوکس استفاده کنید، Vi همیشه در دسترس و کارامد است. 

معایب: شاید بتوان گفت با زشت ترین رابط کاربری برای ویرایش متن سر و کار خواهید داشت. 

۲. ویرایشگر پیش‌فرض در گنوم: gedit

با تأکید بر سادگی، gedit به عنوان ویرایشگر متنی پیش‌فرض در محیط گنوم (به انگلیسی: GNOME Environment) انتخاب شده است. در این ویرایشگر متنی، قابلیت‌هایی از جمله جستجو و جایگزینی متن، بررسی املای چند زبانه، و ابزارهای لازم برای ویرایش زبان‌های برنامه نویسی و کار با زبان‌های ساختاری، گنجانده شده است. 

از ویژگی‌های دیگر این فایل می‌توان به تشخیص و اخطار خودکار در رابطه با تغییر یک فایل توسط برنامه‌های دیگر اشاره کرد.

مزایا: شناخته شده و مشهور است، آزمون خود را پس داده است، کارآمد است و محدودیت‌های آن را اغلب می‌توان با نصب پلاگین های موجود برطرف کرد.

معایب: ویرایشگر gedit اغلب بر روی محیط دسکتاپی گنوم اجرا می شود. برای محیط دستکاپی کی دی ای (KDE) از ویرایشگر Kate می‌توانید استفاده کنید.

۳. دوقلوهای کوچک برای ارسال فوری ایمیل: نانو و پیکو

ویرایشگر متنی پیکو ‌(pico) برای سرعت بخشیدن در ارسال ایمیل توسعه داده شده است. این ویرایشگر با اینکه کوچک است، دستورات زیادی دارد که در پایین محیط ویرایشی برای کمک به کاربر نمایش داده می شوند.

ویرایشگر متنی نانو (nano)، ورژن متن بازی از ویرایشگر پیکو است که علاوه بر کم حجم بودن، بر روی زیبایی هم تمرکز داشته است. در نانو، ویژگی‌هایی مثل جستجو و جایگزینی، اسکرول کردن هموار و سایر قابلیت‌های مهم برای یک ویرایشگر متنی قرار داده شده است.

هم پیکو و هم نانو قبل از اینکه عملیات قطعی و برگشت ناپذیری را انجام دهد،‌ نیاز به تأیید کاربر دارند تا از صلاحیت کار اطمینان حاصل کنند.

مزایا: این ویرایشگرها برای ارسال فوری ایمیل با استفاده از دستورات بسیار ساده، کارآمد هستند.

معایب: این ویرایشگرها در قابلیت‌ها و عمل‌کرد خود محدودیت دارند. 

۴. قابلیت‌های ماکرو با ایمکس

اگر به دنبال قدرت هستید، حتماً ایمکس (emacs) را امتحان کنید! با این ویرایشگر به راحتی می‌توانید به شل دسترسی داشته باشید، به صورت نامحدود فایل‌ها و پنجره ها را باز کنید، و اسکریپت هایی را تعریف کنید که به آسانی قابل فراخوانی هستند.

قابلیت‌های زیادی را می‌توان به ایمکس افزود که با سلیقه ی شما در برنامه نویسی هر زبانی، سازگار شود. زمانی که یک نشست ایمکس باز شده باشد، شما می‌توانید بنویسید، کد بزنید، ایمیل بفرستید، یا حتی بازی کنید!

در ایمکس، سیستم راهنمایی جامعی وجود دارد که به همراه قابلیت‌های گسترده در ایمکس،‌ شاید هیچ‌وقت نتوانید از آن دل بکنید!

مزایا: قدرتمند است، قابلیت شخصی سازی بالایی دارد، و به شما توانایی ابراز هر نوع خلاقیتی را می دهد.

معایب: از آن جایی که باید در آن به طور گسترده از کلیدهای کنترلی استفاده کنید، بسیاری از کاربران ایمکس را خسته‌کننده خوانده اند. 

۵. ابزاری دلچسب برای یادگیری و کار کردن: کیت

یادگیری کیت (به انگلیسی: Kate، خلاصه شده ی: KDE Advanced Text Editor) یا ویرایشگر متنی پیشرفته برای کی دی ای، بسیار ساده است. علاوه بر اینکه منحنی یادگیری در این ویرایشگر نسبت به سایر ویرایشگرهای متنی لینوکس، ملایم‌تر است، از لحاظ عمل‌کرد نیز بسیار غنی می باشد.

کیت یک برنامه برای محیط دسکتاپی کی دی (به انگلیسی: KDE) است، بنابراین برای کاربران دسکتاپ گنوم (به انگلیسی: GNOME) زیاد مناسب نیست. در مقابل، کاربرانی که مجبورند (بر خلاف میلشان) از ویندوز یا مک استفاده کنند، می‌توانند از کیت بهره ببرند.

مزایا: توانایی شخصی سازی عمل‌کرد کیت برای پروژه های مختلف

معایب: پلاگین های این ویرایشگر را نمی‌توان به سادگی پیدا کرد. کیت در محیط KDE به خوبی عمل می کند. برای دسکتاپ گنوم از gedit استفاده کنید.

سخن آخر …

انتخاب پنج ویرایشگر متنی لینوکس در این پست، در مقابل تعداد بسیار زیاد ویرایشگرهای موجود دیگر (مانند Geany،Joe،Sublime و غیره) عادلانه نیست! 
دقیقاً مشابه با توزیع‌های لینوکس، ویرایشگرهای متنی هم از تنوع بسیار زیادی برخوردارند. انتخاب یکی از این ویرایشگرها،‌ وابسته به نیازهای شما می‌باشد و در صورتی که هیچ کدام از ویرایشگرهای مطرح شده در این پست، نتوانستند نیازهای شما را برطرف کنند، شانس بسیار زیادی وجود دارد که در دنیای لینوکس، ابزار مورد نیاز خود را پیدا کنید.