زبان موجودی زنده است که در گذر زمان نفس میکشد، تکامل مییابد و دگرگون میشود. در این میان، سرنوشت برخی کلمات به فراموشی سپرده میشود و برخی دیگر جاودانه میمانند. اما چه عواملی در این نبرد بقا برای کلمات نقش تعیینکنندهای دارند؟
چارلز داروین، پدر علم تکامل، از منقار پرندگان، لاک لاکپشتهای غولپیکر و حتی زبان الهام گرفت. او در کتاب "تبار انسان" (۱۸۷۱) نوشت: "بقا یا حفظ برخی کلمات در نبرد برای هستی، نوعی انتخاب طبیعی است."
زبان بهتدریج و در طول زمان تغییر میکند. پژوهشهای متعددی به بررسی چگونگی تاثیر عوامل محیطی و اجتماعی بر این دگرگونی پرداختهاند، اما تعداد کمی از آنها به نیروی انتخاب شناختی انسان در تثبیت کلمات در فرهنگ لغت توجه کردهاند. حال، دانشمندان در مطالعهای گسترده که در مجله PNAS منتشر شده است، دقیقاً به همین موضوع پرداختهاند.
در این آزمایش که شباهت زیادی به یک بازی تلفنی دارد، هزاران شرکتکننده داستانهایی به زبان انگلیسی را خواندند و آنها را بازنویسی کردند تا توسط افراد دیگر خوانده شوند. این روند تا جایی ادامه یافت که تنها کلمات مشخصی از داستان اصلی در نسخهی نهایی باقی ماند.
تجزیه و تحلیل انواع کلماتی که بهطور پیوسته توسط شرکتکنندگان بهکار میرفت، نشان داد که انتخابهای زبانی، محرک اصلی تغییر زبان در طول زمان هستند. دانشمندان همچنین دو مجموعه بزرگ متنهای تاریخی انگلیسی را در دو قرن گذشته که شامل بیش از 40 میلیارد کلمه بود، بررسی کردند و دریافتند که باز هم تنها انواع خاصی از کلمات از آن دوران باقی ماندهاند.
این یافتهها نشان میدهد که سه ویژگی اصلی به کلمات برتری تکاملی میبخشند و آنها را در ذهن افراد ماندگار میکنند:
- سن یادگیری: کلماتی که در سنین پایین آموخته میشوند (مانند "دست"، "عمو" یا "امروز") از ثبات بیشتری برخوردارند.
- ملموس بودن: کلمات واقعی (مثل "سگ") بهتر از کلمات انتزاعی (مثل "حیوان") در ذهن باقی میمانند.
- بار احساسی: کلمات هیجانی و احساسی، صرف نظر از اینکه مثبت یا منفی باشند، عمر طولانیتری دارند.
مدلهای اولیه تکامل زبان بر این فرض استوار بودند که زبان با گذشت زمان پیچیدهتر میشود. اما "فریتز برایتهاپت"، دانشمند علوم شناختی در دانشگاه ایندیانا و یکی از نویسندگان این مطالعه، معتقد است که زبان در طول زمان کارآمدتر و آسانتر برای درک شده است. او توضیح میدهد: "انگلیسی زبان کودکانه نیست. بله، ما به سمت زبانی سادهتر حرکت میکنیم، اما در عین حال، زبان پیچیدهای را که نیاز داریم، از آن استخراج میکنیم."
با این حال، "جان مکورتر"، زبانشناس دانشگاه کلمبیا، در حالی که تا حدودی با نتایج این پژوهش در مورد مزیتهای تکاملی درون زبان موافق است، کارآمدی زبان انگلیسی را زیر سوال میبرد. او به عناصری مانند باقیماندههای گرامری "بیدلیل پیچیده" در این زبان اشاره میکند و میگوید: "تقریباً پنج روش برای نمایش زمان آینده در انگلیسی وجود دارد. واقعاً دلم برای افرادی که بهطور طبیعی با این زبان بزرگ نشدهاند و میخواهند آن را یاد بگیرند، میسوزد."
"یینگ لی"، نویسندهی اول این مطالعه و متخصص روانشناسی در آکادمی علوم چین که خود یک گویشور غیربومی انگلیسی است، خاطرنشان میکند که انگلیسی در گذشته گرامری بهمراتب گیجکنندهتری داشته است. او بر این باور است که اگر مکورتر به 800 سال پیش سفر میکرد، از پیچیدگی انگلیسی بیشتر شکایت میکرد.
اگر علاقهمند دنیای تکنولوژی هستید حتما شبکههای اجتماعی فیسیت را در اینستاگرام، تلگرام، روبیکا، توییتر و آپارات را دنبال کنید.
منبع خبر: pnas.org
ثبت نظر