این روزها بازار تبلیغات درباره بلک فرایدی یا همان جمعه سیاه داغ است و به وب سایتی که سر بزنیم می‌بینیم که یک کمپین فروش برای این روز خاص در نظر گرفته است. اما بلک فرایدی چیست و چطور به یک روز خاص در کشورهای مختلف جهان تبدیل شده است؟ با فیسیت همراه باشید تا تاریخچه‌ای درباره این روز را مرور کنیم.

تاریخچه بلک فرایدی

آغازی شوم و بی‌ربط

اصطلاح حراجمعه یا همان بلک فرایدی اولین باری که به کار رفت، برعکسِ تصور همه ما، اصلا نه خریدی در کار بود و نه حراجی؛ بلکه یک بحران مالی شدید به وجود آمده بود. در واقع در تاریخ 24 سپتامبر سال 1869، بازار طلا در آمریکا سقوط کرده بود. این ماجرا درست زمانی بود که دو سرمایه‌گذار سواستفاده جو به نام‌های جی گولد و جیم فیسک، با خرید مقدار زیادی طلا، انحصار بازار طلا را بدست گرفته، بازار را متشنج کردند و باعث افزایش شدید قیمت طلا شدند (درست چیزی مانند سلاطین طلای ایرانی!).

توطئه این دو نفر دقیقا در روز 24 سپتامبر برملا شد و به دنبال این ماجرا، همه مردم وال‌استریت، چه ثروتمند و تهی‌دست عملا به خاک سیاه نشستند. همین ماجرا باعث شد تا این روز با واژه بلک فرایدی یا جمعه سیاه در بین مردم جا بیفتد.

روایت بلک فرایدی از زاویه‌ای دیگر

حسابداران در ایجاد نام بلک فرایدی نقش مهمی داشتند. در واقع حسابداران یک قانون نانوشته داشتند که اگر در ترازنامه‌های خودشان به زیان می‌رسیدند از جوهر قرمز و اگر به سود می‌رسیدند از جوهر مشکی استفاده می‌کردند.

حالا ماجرا از جایی شکل گرفت که حسابداران در روز فردای عید شکرگذاری (روزی که مردم خریدهای خود برای عید را انجام می‌دادند)، تزارنامه‌های پرسودی در دست داشتند که با جوهر سیاه نوشته شده بود. همین موضوع باعث شد تا از اوایل دهه 60 میلادی، فردای عید شکرگذاری که همان آخرین جمعه ماه نوامبر است، به عنوان روز بلک فرایدی یا جمعه سیاه نام گذاری شود.

تغییر چهره؛ از شومی تا معامله‌ی برد برد

سال‌هاست که با آمدن نام بلک فرایدی، دیگر کسی به یاد بحران اقتصادی آمریکا و یا حتی رنگ جوهر حسابداران نمی‌افتد بلکه تنها یک کلمه در ذهن همه ما نقش می‌بندد؛ بزرگ‌ترین حراجی سال!

سال‌هاست که در کشورهای مختلف جهان جمعه بعد از عید شکرگذاری که همان آخرین جمعه ماه نوامبر است، به عنوان بزرگ‌ترین حراجی سال و با نام بلک فرایدی شناخته می‌شود. در این روز فروشگاه‌های مختلف، کالاهای مختلف خود را با تخفیف‌های عالی به فروش می‌رسانند. این ماجرا باعث می‌شود تا هم مردم بتوانند کالاهای مورد نیازشان را به بهترین قیمت خریداری کنند و هم فروشندگان سود بسیار خوبی بدست بیاورند.

شیوعی بی‌وفقه

بلک فرایدی، برای نخستین بار در سال 2003 توانست لقب پرمنفعت‌ترین روز سال را به دست بیاورد و این روند همچنان تا به امسال ادامه داشته است و تنها در سال 2004 بود که حراجمعه به رتبه دوم پرمنفعت‌ترین روز سال تنزل پیدا کرد.

به ‌مرور زمان بلک فرایدی در سایر کشورهای دنیا هم سرایت کرد. کانادا یکی از همین کشورهاست. ماجرای ورود بلک فرایدی به کانادا از آنجایی شروع شد که بسیاری از ساکنان کانادا برای خرید در حراجمعه، از مرزهای کانادا خارج می‌شدند. همین مسئله باعث شد تا فروشگاه‌های کانادایی برای این که سود فراوان خرید در این روز را از دست ندهند، خودشان جمعه سیاه را برگزار کنند.

جنگی خاموش

جمعه سیاه به دلیل تخفیف بسیار عالی انواع کالاها، عده زیادی را به خیابان‌ها می‌آورد. حتی افراد زیادی هستند که پشت درهای فروشگاه‎‌های مختلف در سراسر دنیا به انتظار می‌نشینند تا بتوانند کالای مورد نظرشان را بخرند.

همین شلوغی‌ها گاهی اوقات باعث درگیر و خشونت هم می‌شود. به عنوان مثال می‌توانیم درگیری فروشگاه زنجیره‌ای وال مارت در سال 2010 را مثال بزنیم که 10 کشته و 111 زخمی به جای گذاشت. در واقع گاهی اوقات در این روز شاهد جنگی خاموش بین مردمی هستیم که از مدت‌ها قبل برای این روز برنامه ریزی کرده‌اند.

بلک فرایدی در ایران

چند سالی است که بلک فرایدی به ایران هم راه یافته است. در واقع در سال 94 بود که بامیلو برای اولین بار این فرهنگ را وارد ایران کرد. حالا چند سالی است که می‌بینیم فروشگاه‌های اینترنتی مختلف، برای این روز از مدت‌ها قبل برنامه ریزی کرده و کمپین فروش‌هایی را برگزار می‌کنند. البته به این فروش‌ها انتقادهایی هم وارد است. در واقع برخی از فروشگاه‌ها با بالا بردن قیمت کالاها و تخفیف زدن روی آن‌ها، عملا کلاه گشادی بر سر کاربران می‌گذارند و آن‌ها را به خرید ترغیب می‌کنند. البته همیشه این طور نیست و در فروشگاه‌های اینترنتی زیادی می‌بینیم که این روز به خوبی برگذار می‌شود و هم فروشگاه اینترنتی در این بین سود زیادی بدست می‌‌آورد و هم کاربران کالاهای مورد نظرشان را با قیمت بسیار عالی خریداری می‌کنند.

بلک فرایدی 2020

امسال هم به رسم هر سال بلک فرایدی در ایران برگزار می‌شود اما به دلیل شیوع ویروس کرونا، این رویداد کاملاً به صورت مجازی است. به دلیل نزدیک شدن این رویداد به تاریخ 99/9/9، بسیاری از فروشگاهه‌ا به جای یک روز، رویداد خود را طولانی‌تر کرده و تا 9 آذر ادامه می‌دهند.

اخبار مرتبط با بلک فرایدی را در فیسیت بخوانید :

بلک فرایدی 2018؛ از فروش میلیارد دلاری تا اعتصاب کارکنان آمازون

فرهنگ بلک فرایدی یا جمعه سیاه، در فروشگاه‌های اینترنتی ایران

ما را در شبکه‌های اجتماعی مختلف تلگرام، روبیکا، توییتر، اینستاگرام، سروش همراهی کنید.